Bursa’nın Gemlik ilçesinde el üretimi zeytin ağacı budama testeresi üreten Hasan Baykal, 57 yıldır dede mesleğini sürdürüyor.
Bıçakçılık mesleğini dedesi ve babasından sonra devralan 67 yaşındaki Ba
.
ykal, klâsik yolla budama testeresi üretiyor.
Diğer testerelere nazaran gitgide incelen çeliği ve ahşaptan yapılan ergonomik tutamağıyla ayrılan testereyle en sıkışık alanlarda budama yapılarak ağacın meyve tutan kollarına daha fazla su ve besin aktarılmasını sağlanabiliyor.
Bir devir Çin’den getirilen plastik saplı testerelere nazaran hem daha uzun ömürlü hem de daha az bakım isteyen el imali testereler, üreticinin maliyetini azaltmasına ve eserin kalitesinin artmasına yarar sağlıyor.
Kalıp halinde aldığı çeliğe suyunu veren Baykal, dedesi ve babasının kullandığı makinelerde testerenin yanı sıra bıçak ve bıçkı da yapıyor.
.
FABRİKASYON 3 GÜN ZANAATKAR ELİNDEN ÇIKAN 15 GÜN
Hasan Baykal, AA muhabirine, bıçak ve zeytin ağacı budama testeresi üretimine 10 yaşında başladığını söyledi.
“Usta diğer, çırak öteki, fabrika öbür, zanaatkarlık öteki. Zanaatkar, aklını, fikrini, zekasını, el hünerini ve yüreğini de koyup bir eser meydana getirir” diyen Baykal, kendi eserlerinin, estetikliği ve kullanım kolaylığı sağlaması sayesinde seri üretim olanlardan ayrıldığını lisana getirdi.
Baykal, zeytin ağaçlarının “sıçan kuyruğu” olarak bilinen testerelerle budandığını, marangozların kullandığı testerelerle bu işin yapılamayacağını kaydetti.
Marangozların testerelerinin kol ortalarına girmediğini belirten Baykal, şöyle konuştu:
.
“Dipten uca incelen testereler kol ortalarına girer, zeytinin ya da meyvenin iri olmasını, sağlıklı olmasını ve fazla kolun ağacın kuvvetini almayıp meyveye aktarmasını sağlar. Gemlik zeytini, tadı ve kalitesiyle ülkemizde bir numaradır, olağan bu kaliteye budama da yardımcı olur. Yalnızca budama ve ağacın sıhhati değil iklim en değerlisidir. Üretimde kullandığımız kimi formüller gelişti. Mesela dişleri eğe ile açıyorduk lakin artık bunlar için makine kullanabiliyoruz. Freze makinesiyle de sap üretiminde kolaylık sağlayabiliyoruz lakin el emeği istikametinden bu usuller zanaatkarın ustalığını karşılamıyor. O yüzden biz tekrar de bu süreçleri de elimizle yapmayı tercih ediyoruz.”
.
Baykal, el üretimi testerelerin fabrikasyon eserlere nazaran daha uzun ömürlü olduğuna işaret ederek, “Fabrikasyon testereler 3 gün kesiyorsa zanaatkarın yaptığı 15 gün keser. Bu da köylü için bir kar. Her 5 günde bir bunun bilemesine para vermektense 15 günde bir veriliyor. Maliyetler azalıyor bu manada. Budama mevsimi yılda 4 ay lakin biz öncesindeki 6-8 ay hazırlanıyoruz döneme.” sözlerini kullandı.
AA