Avukat Hafize Özdilek, Kişisel Dataları Müdafaa Kanunu (KVKK) hakkında açıklamalarda bulundu.
Özdilek, şahsî datanın sadece isim, soy isim, adres üzere bilgilerden oluşmadığını ve bir kişinin 300’den fazla şahsî verisi olduğunu belirterek, bu dataların istek dışında toplanabildiğinin ve farklı maksatlarla kullanılabildiğinin altını çizdi. Özdilek, bilgi sahiplerini KVKK konusunda bilinçlenme, şirketlerin web sitelerini denetim etme, gerektiğinde şikayet etme ve ‘KVKK’yı yakından takip etme konusunda uyardı.
‘GÜNÜMÜZDE İNSAN VE BİLGİLERİ BİR META’ ÜZERE KULLANILIYOR’
Özdilek, şahsî bilgilerin ne olduğunu hatırlatarak, bireylerin müsaadesi dışında toplanılmasının kabahat olduğunu aktardı. Özdilek, “Kişisel bilgi rastgele bir gerçek bireyle ilgili ve ilişkilendirilebilecek her türlü datayı kapsar ve bunla ilgili 6698 sayılı ömürüz yürürlüktedir. Bu Avrupa Birliği’nin 95 yılında çıkarttığı direktiften sonra ülkemize 20 yıl ortadan sonra gelmiş bir yasadır. Şahsî bilgi deyince aklınıza 20-30 tane kalem gelebilir lakin bugüne kadar 300’den fazla ferdî bilgi diye tanımlanan bilgi tespiti yapılmıştır. Bunların üçüncü şahıslar ve öbür firmalarca bizim isteğimiz dışında kullanmalarını önlemek için korunması çok değerlidir. Günümüzde ‘insan’ bir ‘meta’ üzere görülmeye başlandı ve şahsî bilgilerimiz, şirketlerin ticari faaliyetlerinde kullanılıyor. Bilginin, kişinin kendisine ilişkin olması sebebiyle kullanımı için isteğini etkin bir halde beyan etmesi ve firmalar tarafından da bu isteğin alınıyor olması gereklidir” dedi.
‘İNSANLAR ÇEREZLER ARACILIĞIYLA YETKİ VEREBİLİYORLAR’
Şirketlerin bireylerden müsaadesiz bilgi paylaşımı yaptığı takdirde cezalandırıldıklarını ve bu cezaların adet ve sayı olarak da gün geçtikçe yükseldiğini söyleyen Özdilek şöyle konuştu:
“Yakın vakitte büyük bir şirket, kullanıcıların toplumsal medyada paylaştığı içerikleri müsaadesiz kullanarak ticari kar sağladığı için cezalandırıldı. Bu durum, Türkiye’de de benzeri uygulamaların yapıldığına ve bireylerin şikayetleri üzerine konseyin ceza verebileceğine işaret ediyor. Ekseriyetle bilgileri reklam şirketleri ya da tahlil yapmak için kurulan şirketler kullanıyor. Örneğin; çeşitli segmentasyonlar yaparak şahısları ‘27 yaşında, gazeteci, Fenerbahçe’de oturur, 37 numara ayakkabı giyer’ üzere tahlil ederek, bu bilgileri firmalara satarak ticari kar sağlamak için kullanıyorlar. Bunu da çerezler aracılığıyla bireylerin haberi olmadan yapıyorlar. Bunun için de çeşitli regülasyonlarla cezalar düzenlenmiş durumda ve şikayet edildiği vakit konsey ilgili cezaları verecektir. Etkin ceza alma oranları, adet ve sayı olarak da çok yükseldi.”
‘KİŞİLER ŞİRKETLERİ KVKK’YE ŞİKAYET ETME HAKKINA SAHİP’
Vatandaş olarak ferdî datanın ne manaya geldiği ve kişisel müdafaayı nasıl yapacakları konusunda bilgi eksikliği olduğunu vurgulayan Özdilek şahısların hangi adımları izlemeleri gerektiğini anlattı:
“Kişiler şirketlerin web sitelerine girdiklerinde faal olarak orada aydınlatma metinleri vardır. Bu web sitelerinde şahsî dataların korunması kapsamındaki soru ve talepler için nasıl müracaat yapılacağını düzenlemek zorundalar. Bu düzenlemeleri yapmamaları da ayrıyeten kabahattir. Örneğin; kişi şikayet etmek istediği firmaya gitti ve müracaatta bulundu. Hukukçuları ya da ilgili data muhafaza sorumlusu 30 gün içinde o müracaata karşılık vermek zorunda oluyor. 30 gün içinde karşılık vermediği vakit yahut yanıtı beğenip tatmin olmadığında da direk heyete gidip şikayette bulunabilir.”
‘YALNIZCA TÜRKİYE’DE DEĞİL, MEMLEKETLER ARASI ŞİKAYET HAKKI DA VAR’
Kişisel dataların sadece ülke hudutları içinde değil, tüm dünyada kullanıldığını, bu nedenle de milletlerarası data transferi düzenlemelerinin kıymetli olduğunu belirten Özdilek, “Sadece Türkiye’de üzere düşünmeyin. İnternet sayesinde artık globaldeki firmalar da bilgilerimize ulaşabiliyorlar ve kullanabiliyorlar. Bu sizin özel nitelikli ferdî bilgileriniz de olabiliyor. Özel nitelikli şahsî bilgi sizin bir aidiyet, ırk, bağlı olduğunuz dernekler, futbol kulüpleri, aklınıza gelebilecek size sizin bir aidiyet taşıdığınız, bir yere ilişkin olduğunuz ve bundan sebep cismani ya da manevi ziyan görebileceğiniz verilerinizindir. Özel nitelikli şahsî bilgiler çok daha hassastır. Bu hususta da tekrar birebir halde kişinin şikayet etme hakkı bulunmaktadır” diye konuştu.
‘EN DEĞERLİ KISIM BİREYİN KENDİSİNİN VERİSİNE SAHİP ÇIKIYOR OLMASI’
Özdilek, Temmuz ayında resmi gazetede yayımlanan şahsî bilgilerin yurtdışına aktarılmasına ait adap ve asıllar yönetmeliği hakkında da bir ekip değerlendirmelerde bulundu. Şirketlerin gelirleri açısından olumlu bir gelişme olduğunu aktaran avukat Özdilek, burada da bireyin kendisinin verisine sahip çıkıyor olmasının en değerli kıstas olduğunu söyleyerek “Şirketler ticaret yaparken maddelerle önlerinin kesilmiş olması hem onlar için hem de Türkiye içinde gelir kaybına sebebiyet verdiğinden datanın yurtdışına aktarılmasının önünün açılması olumlu bir durum oldu. Yurt dışında bu bilgilerimiz transferi için çeşitli merkezler var. İtalya’da, İngiltere’de ve öteki ülkelerde firmalarla mutabakatlar yapıp bu dataları yurt dışına aktarıyorlar. Bu çift taraflı olarak yurt dışından buraya da olabiliyor. Burada da en kıymetli kısım bireyin kendisinin verisine sahip çıkıyor olmasıdır. Firmalara aydınlatma metinleri ile yahut çerezlerle birlikte verdiğimiz onaylarda idarenin bizim elimize geçmiş olması gerekiyor. Bunları direksiyon hakimiyeti bizde olacak halde düzenlememiz gerekiyor. Son tüketicinin, üstünde durması gereken en değerli husus budur. Şirketler zati memleketler arası regülasyonlara tabiler. Bu bahis kapsamında beklentimiz Supranasyonel yani uluslarüstü kanunların aslında gelecek olduğu. Bu yalnızca Türkiye’nin tabi olduğu değil, bütün dünyayı kavrayan ve kapsayan, tahlil üreten yasalar olacağı için birey olarak da bizim bunun gerisinde durmamamız, bizim de bunu yakalamamız lazım” sözlerini kullandı.
‘ŞİRKETLERİN BÜTÜN DATALARI VERBİS’TE KAYITLI OLMAK ZORUNDA’
Kişisel bilgilerin korunmasında KVKK’nın günden güne daha uygun çalışmalar yürüttüğünü aktaran Hafize Özdilek, bireylerin şirketlere çerezler ve öteki üyeliklerle yetki vermeden evvel alınabilecek önlemleri anlattı:
“Kişisel dataları muhafaza heyetimiz çok faal bir halde çalışıyor ve günden güne de güzelleşiyor. KVKK kapsamında kurulan heyetin ‘gov.tr’ uzantılı sitesinde vatandaşlar maddeyi yönetmelikleri ve son çıkan cezaları etkin olarak orada görebiliyorlar. Şirketlerin bütün dataları ve envanterleri orada VERBİS dediğimiz tabanda kayıtlı olmak zorunda. Siz rastgele bir firma için girip baktığınızda orada kayıtlı bir envanterleri yoksa ihbar edip cezalar oluşturulabilir. Bu hususta vatandaşların bilinçlenmesi için KVKK’nın web sitesine dikkatle takip etmelerini rica ediyorum.”
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)